ده داستان کوتاه از نویسندگان بزرگ روس

مجموعه داستان‌های گردآمده در این مجلد بیانگر پیشرفت ادبیات روسیه، به‌خصوص در قلمرو داستان کوتاه از دوره کلاسیک پوشکین تا آغاز قرن نوزدهم و شروع جنگ جهانی اول و انقلاب روسیه است. این محدوده‌ی گاه‌نگاری، نوعی جامعیت به این کتاب می‌بخشد و به‌صورت نماد و نماینده‌یی از زندگی پیش از انقلاب و ادبیات در تقابل با دوره بعد از انقلاب جلوه می‌کند و خواننده را به مقایسه این دو دوره (پیش و بعد از انقلاب اکتبر) فرا می‌خواند. این مجلد با داستان کوتاه مشهور «بی‌بی» یکی از زیباترین داستان‌های کوتاه پوشکین به‌عنوان یکی از نمایندگان بزرگ شعر و نثر روسیه آغاز می‌شود. پوشکین (۱۸۳۷ ـ ۱۷۹۹) پدر ادبیات روسیه خوانده شده، او زبان مدرن ادبی روسیه را چه در نثر و چه در نظم، به این فرهنگ اعطا کرده، نمونه‌های کامل و زیبایی را در شعر، نمایشنامه، رمان و داستان کوتاه خلق کرده است. پوشکین خود، عمیقا متأثر از نبوغ شکسپیر، بایرون و شعر رومانتیک مغرب زمین است و در عین حال شاعری عمیقا ملی است و فضای حاکم بر ماهیت درونی آثارش آن‌چنان است که دارای خصوصیت ادبیات روسی است. نبوغ پوشکین، سرشتی مرکب دارد. نگرش بدبینانه او نسبت به مسایل و مشکلات هستی، غالبا سمت و سوی دیدگاه ذهنی شاد و بی‌خیال به‌خود می‌گیرد که ویژگی‌های قرن هیجدهم فرانسه را داراست که همان بدبینی دینی ولتری است که اشعار حرمت‌شکنانه او دارای همتایانی است که عمیقا دارای ماهیت دینی است، مثل «مدونا» و دیگر اشعارش، آن‌چه در عین برخورداری از سادگی دارای احساس دینی قویا ملی است، او هم‌چنین خلق و خوی میهن‌پرستانه و غرور ملی را با عواطف انقلابی درآمیخته که در اشعارش با ستایش قهرمانان قیام دسامبر ۱۸۲۴ تجلی می‌یابد. در مجموع پوشکین ـ همان‌طور که داستایفسکی او را به درستی خوانده است: «روح و ذهنی فراگیر دارد و در کل ادبیات روسی، تشخصی خاص به ارزش‌های ملی داده است.»