انقلاب صنعتی

اصطلاح «انقلاب صنعتی» را نخستین بار نویسندگان فرانسوی در اوایل قرن نوزدهم برای توصیف به کارگیری ماشین‌هایی با نیروی محرکه بخار در صنعت پارچه‌بافی کتانی به کار بردند. این اصطلاح در طول سده نوزدهم گاه به گاه و در انگلستان برای نخستین بار در سال ۱۸۴۸ در نوشته‌های جان استوارت فیلسوف میل نمود دوباره یافت. اما تا سال ۱۸۸۴ که جامعه‌شناس آرنولد توین‌بی گفتارها ی پُر طرفدار خود را در باره انقلاب صنعتی در انگلستان منتشر کرد، به شکل عنوانی کلی برای صنعتی شدن متداول نگشت. توین‌بی و دیگران از انقلاب صنعتی دقیقا چه معنایی را در نظر داشتند؟ اولاً، آن‌ها در باره فرایندی سخن می‌گفتند که فن‌آوری را در تولید صنعتی به کار می‌بُرد. منابع جدید نیرو، به غیر از نیروی انسان و حیوان، برای راه‌اندازی ماشین‌ها از اهمیت خاصی برخوردار بودند. در سده نخست انقلاب صنعتی، نیرو از ماشین‌های بخار تأمین می‌شد. منابع بعدی، موتورهای درون‌سوز (احتراق داخلی)، مولدهای برق و نیروگاه‌های هسته‌ای بودند. ثانیا، انقلاب صنعتی مستلزم راه‌های جدید سازمان‌دهی نیروی کار است.