دكابريست‌ها

لئانید زورین، نویسنده‌ی نمایش‌نامه‌ی حاضر، در ۱۹۲۴ در شهر باکو متولد شد. نخستین شعرهایش در ده سالگی توجه و تحسین ماکسیم گورکی را برانگیخت. در ۱۹۴۶ از دانشگاه باکو و در ۱۹۴۷ از پژوهشگاه ادبیات ماکسیم گورکی در مسکو فارغ‌التحصیل شد. از ۱۹۴۸ ساکن مسکو شد. در ۱۹۴۹ نخستین نمایش‌نامه‌اش، جوانی، در تئاتر معتبر مالی روی صحنه رفت. زورین تاکنون دست‌کم نزدیک به چهل نمایش‌نامه و شانزده فیلم‌نامه نوشته و صاحب جوایز متعدد ادبی و نمایشی شده است. پس از فروپاشی شوروی، بیش‌تر به نوشتن داستان و رمان روی آورد. پیش از این، نمایش‌نامه‌ی ملودی ورشو او، با ترجمه‌ی شهلا خسروی، به فارسی برگردانده شده است. نمایش‌نامه‌ی دکابریست‌ها از نخستین نمونه‌های تئاتر مستند روسی است. این نمایش در سال ۱۹۶۷، به مناسبت پنجاهمین سالگرد پیروزی انقلاب روسیه، به همراه دو نمایش تاریخی مستند دیگر (اراده‌ی ملت آلکساندر اسوابودین و بلشویک‌های میخاییل شاتروف) روی صحنه رفت. زورین در اثر خود با تکیه بر منابع مکتوبی مانند اسناد بازجویی‌ها و شهادت‌های شورشیان، کتاب‌های تاریخی، خاطرات افراد، روزنامه‌ها و مجلات و... کوشیده است شکل‌گیری محفل‌های دکابریست‌ها و قیام و فرجام کار آنان را تا حد امکان نزدیک به واقعیت بازسازی کند. نکته‌ی جالب توجه آن است که تقریبا در تمام طول نمایش ما فقط شنونده‌ی بحث‌های میان شخصیت‌ها هستیم و کم‌تر شاهد وقایعی می‌شویم که در نگرش‌های سنتی به تئاتر بسیار «دراماتیک»تر شمرده می‌شدند. مثلاً کل ماجراهای روز چهاردهم دسامبر ۱۸۲۵ (سرپیچی واحدهای شورشی، قتل کنت میلارادویچ، سرکوب شورشیان و...) صرفا در قالب یک گزارش رسمی کوتاه به اطلاع خواننده و بیننده می‌رسد، درحالی‌که بحث‌های مربوط به تدارک این قیام و اختلاف نظر رهبران آن تقریبا تمام پرده‌ی اول نمایش را به خود اختصاص می‌دهد.